Bij circulaire IT wordt vooral gedacht aan Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen en gebruikte hardware. Maar daarmee doe je de markt tekort. Hoewel er duidelijk stappen moeten worden gezet op het gebied van beeldvorming en penetratie bij mainstream-afnemers, lijkt circulariteit eindelijk de wind in de zeilen te krijgen.
Circulaire-IT is een nieuw initiatief van ITChannelPro inclusief een geheel eigen website. De redactie heeft afgelopen weken en maanden veel tijd gestoken in het samenstellen van een lijst van circa 300 bedrijven en organisaties met circulaire diensten en producten. Dat bleek veel voeten in de aarde te hebben. Veel van de aanbieders op de initiële lijst dragen tot op zekere hoogte aan circulaire IT, maar positioneren zich niet als zodanig in de markt. Is een reparatieshop in Wijchen circulair? Tot op zekere hoogte wel, want door reparatie verleng je de levensduur van iPhones. Daarom zijn veel reparatieshops in de lijst ook veel plaatselijke partijen.
MVO naar de achtergrond
Dat geldt echter ook steeds vaker voor bedrijven die circulariteit wél overduidelijk op de eerste plaats zetten. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) speelt vaak nog wel een rol, maar wordt tegelijkertijd steeds meer gezien als een vies woord. Mede daardoor stellen grote distributeurs, resellers en lifecycle-managementbedrijven vooral de business case centraal. MVO wordt gezien als iets dat je doet om een groen voetje bij de maatschappij te halen, terwijl het businessmodel niet per se vliegt. Een logische gedachtegang, maar wel eentje die snel veroudert.
Dan is er de overheid en Europa die steeds meer eisen stellen aan apparatuur. Denk aan Right to Repair, iets waarvoor lang in Brussel is gelobbyd en waarvoor echt Europees beleid wordt gemaakt. In weerwil van grote smartphonefabrikanten overigens. Mede daarom leggen dat consultants op het gebied van lifecycle management en circulariteit meer nadruk op het MVO-aspect. Datzelfde geldt voor goede doelen en belangenverengingen die soms meer oog hebben voor fondsenwerving dan het redden van de planeet.
Hypocriete overheid
Terug naar de consultants – in onze lijst staan er een stuk of tien. Zij zijn er vooral voor om te helpen bij het halen van doelstellingen tegenover de overheid. De Nederlandse overheid stelt immers allerlei potjes ter beschikking om de recycling van ICT-apparatuur te stimuleren. Elektronisch afval kun je al jaren niet zomaar weggooien. Een steeds groter deel van de e-waste moet worden gerecycled. En dat is natuurlijk nobel en het genereert business voor partijen die dat kunnen. Geen wonder dat sommige afvalverwerkers zich begeven in wat soms wel ‘urban mining’ wordt genoemd: edelmetalen winnen uit afgeschreven hardware. De regels daarvoor zullen de komende jaren verder worden aangescherpt en je kunt erop wachten dat leveranciers verplicht worden gebruikte hardware in te nemen. Daar zitten nog wel forse drempels aan, bijvoorbeeld omdat leasevarianten van mobiele apparaten, zoals in de Verenigde Staten gebruikelijk is, door de BKR-registraties niet mogelijk zijn.
Maar terwijl de overheid wel actief bezig is met het promoten van circulariteit, is het dezelfde overheid die als afnemer amper stappen zet. In onze gesprekken met grote refurbishers klinkt een frustratie door dat er in tenders amper ruimte is voor gebruikte apparatuur. Dat obstakel maakt het moeilijk voor dit type partijen om echt te kunnen concurreren met aanbieders van ‘nieuwe’ hardware. Dat weerhoudt ze er niet van om de laatste jaren te professionaliseren. Steeds meer hebben goede banden met de grote fabrikanten. De markt voor gerefurbishde smartphones blijft weliswaar grotendeels beperkt tot Apple, maar voor algemene ICT-apparatuur zien we toch wel een verbreding. Value Recovery, oftewel het opnieuw inzetten van afgeschreven apparatuur, wordt steeds serieuzer genomen. Dat komt mede door de wereldwijde problemen in de supply chain: de levensduur van hardware oprekken, is – zolang het chiptekort en de transportproblemen aanhouden – een cruciaal onderdeel geworden van het lifecyclebeleid.
Wiping
Het wipen van opslagmedia is een belangrijke markt die door circulariteit erg opkomt. De AVG-wetgeving maakt het belangrijk om harde schijven op een correcte manier leeg te maken of ze te vernietigen als dat niet kan. Alleen met certificaten kan hardware worden ingezet voor refurbishing of recycling.
Onder de streep kent circulariteit dus heel veel aspecten. De uitdaging is het te herkennen binnen allerlei soorten business en diensten. Maar het is vooral zaak scherp te hebben dat milieuzaken allang niet meer de focus is. De business staat voorop. En eerlijk is eerlijk: dat maakt een branche volwassen.
(Dit artikel van Michiel van Blommestein verscheen eerder in ITchannelPro Magazine nr 2)
